Aktualności

10. rocznica śmierci Erwina Axera

Erwin Axer, fotografia portretowa. Fot. Edward Hartwig / NAC


5 sierpnia mija 10. rocznica śmierci Erwina Axera (1917–2012) – reżysera, pedagoga, pisarza, w latach 1954–1957 dyrektora Teatru Narodowego, jednego z najwybitniejszych twórców powojennego polskiego teatru.

„Teatr naprawdę nie powstaje z tego, że czyta się dziesiątki sztuk, prowadzi zbiorowe narady i niezliczone próby. Teatr rodzi się z rozmów. Z rozmów z ludźmi, z którymi chce się rozmawiać” – mówił Axer w rozmowie z Janem Kłossowiczem. Specjalizował się w repertuarze kameralnym, psychologiczno-realistycznym; raczej współczesnym niż dawnym. Oszczędnie stosował środki inscenizacyjne, koncentrując się raczej na pracy z aktorami i wydobyciu napięć dramatycznych. Jego estetyka pod wieloma względami stanowiła przeciwieństwo programu teatru monumentalnego Leona Schillera, którego Axer był uczniem i asystentem.

Jego dyrekcja w Teatrze Narodowym przypadła na okres tak zwanej „odwilży” po stalinowskim terrorze. Dzięki temu na scenie mogły pojawić się, w reżyserii Axera, takie dramaty współczesne, jak Ostry dyżur Jerzego Lutowskiego (1955), czy Muchy Jean Paula Sartre’a (1957). Do historii przeszedł Axerowski Kordian Juliusza Słowackiego (1956) – pierwsza powojenna inscenizacja tego dramatu w Warszawie i jedna z najważniejszych w dziejach Teatru Narodowego.

W roli tytułowej wystąpił Tadeusz Łomnicki, a do legendy przeszła popisowa rola Księcia Konstantego w wykonaniu Jana Kurnakowicza. Reżyser postawił na prymat słowa, opowieść o samotnej jednostce, dramat indywidualnej myśli (w opozycji do przedwojennej lwowskiej inscenizacji Leona Schillera), w miejsce uniesień i wielkich scen zbiorowych. Kluczem do interpretacji spektaklu była wieńcząca akt drugi scena monologu Kordiana na Mont Blanc. Ukryta w wezwaniu romantycznego bohatera, potrzeba wolności tworzyła analogię dla pełnego nadziei społeczeństwa w 1956 roku.

Erwin Axer dożył 95 lat. Zmarł 5 sierpnia 2012 roku w Warszawie. „Umarł człowiek, który był ostatnim ogniwem ważnej tradycji w polskim teatrze (...). Podobno to właśnie Schiller powiedział mu na łożu śmierci: «Utrzymaj polski teatr w Europie»” – mówiła wtedy o reżyserze Elżbieta Baniewicz.

Erwin Axer i Jerzy Lutowski na próbie Ostrego dyżuru Jerzego Lutowskiego w reż. Erwina Axera.  Premiera w Teatrze Narodowym 21 lipca 1955. Fot. Edward Hartwig, Franciszek Myszkowski / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego

Scena zbiorowa. Centralnie: Tadeusz Łomnicki (Kordian), Jan Kurnakowicz (Książę Konstanty). Fot. Edward Hartwig, Franciszek Myszkowski / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego
Scena zbiorowa, centralnie: Tadeusz Łomnicki (Kordian), Jan Kurnakowicz (Książę Konstanty) w Kordianie Juliusza Słowackiego w reż. Erwina Axera. Premiera w Teatrze Narodowym 21 kwietnia 1956. Fot. Edward Hartwig, Franciszek Myszkowski / Archiwum Artystyczne Teatru Narodowego

  • Międzynarodowy Dzień Teatru 2023

    Wspólne święto nas wszystkich – ludzi teatru i widzów! Z tej okazji dziękujemy wszystkim tym, dla których teatr jest ważnym miejscem spotkań. Bądźmy razem!

  • Aktorki i aktorzy TN z Medalami Gloria Artis

    Małgorzata Kożuchowska, Sławomira Łozińska, Jarosław Gajewski i Arkadiusz Janiczek zostali uhonorowani Medalami Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.

  • ALICJI KRAINA CZARÓW – recenzje

    „Wielka imaginacja. Wielka fantazja. Wielka wyobraźnia”, „piękny spektakl” – recenzje po premierze ALICJI KRAINY CZARÓW wg Carrolla w reżyserii Sławomira Narlocha. 

  • Repertuar marzec – maj 2023

    Premiery – w marcu Alicji Kraina Czarów wg Carrolla, a w maju Komediant Bernharda! Ponadto na trzech scenach Teatru wiele tytułów, w tym Księgi Jakubowe.

  • Oferty promocyjne

    Comiesięczne programy TEATR DLA SENIORÓW, TEATR DLA STUDENTÓW (obecnie w ofercie propozycje od marca do maja) oraz inne aktualne promocje. 

  • ZEMSTA NIETOPERZA – odwołane marcowe spektakle

    Z przykrością zawiadamiamy, iż z przyczyn technicznych przedstawienia ZEMSTY NIETOPERZA w dniach 29 i 30 marca zostały odwołane. Przepraszamy. Teatr zwraca pieniądze za bilety. 

  • TARTUFFE – odwołane kwietniowe spektakle

    Z przykrością informujemy, że z powodu choroby aktora spektakle Tartuffe’a w dniach 4 i 5 kwietnia zostały odwołane. Przepraszamy. Teatr zwraca pieniądze za bilety.  




  • 15 kwietnia | ALICJI KRAINA... z tłumaczeniem na PJM

    Spektakl Alicji Kraina Czarów w dniu 15 kwietnia przedstawimy z tłumaczeniem na polski język migowy (PJM). Serdecznie zapraszamy!

  • Na wyspach pamięci. Rozmowa ze Sławomirem Narlochem

    „To opowieść o pamięci i fascynującej rzeczywistości pełnej zagadek i paradoksów. Tu i teraz – dziś jest czas na Alicji Krainę Czarów” – mówi Sławomir Narloch, reżyser spektaklu. 

  • MUZYKA TO CZAS

    Przedstawiamy muzyczną zapowiedź Alicji Krainy Czarów! W roli Szalonego Kapelusznika – Paweł Paprocki. 

  • Wskazówki zegara | premiera ALICJI...

    Czy można pamiętać do przodu? Odwrócić czas? Zatrzymać wspomnienia? Alicji Kraina Czarów wg Lewisa Carrolla w reżyserii Sławomira Narlocha.

  • Piotr Cieplak z Nagrodą im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya

    Piotr Cieplak został wyróżniony Nagrodą im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya za wybitne osiągnięcia w sztuce reżyserskiej, ze szczególnym uwzględnieniem spektakli realizowanych w Teatrze Narodowym.

  • Jan Englert – jubileusz 45-lecia pracy reżyserskiej

    Jan Englert po raz pierwszy reżyserował w 1978 roku. Jego najnowszą pracą reżyserską jest zrealizowany w Teatrze Narodowym Mizantrop Molière’a. 

  • Vouchery do Teatru Narodowego

    Długoterminowe vouchery do Teatru Narodowego to doskonały podarunek. Są dostępne online oraz w kasach Teatru. 

  • MIZANTROP – recenzje po premierze

    Po premierze Mizantropa Molière’a w reżyserii Jana Englerta – przedstawiamy wybór recenzji. 

  • Niejednoznaczność | Molière w Narodowym

    Pytania o nasz stosunek do świata i postawę wobec innych, o egoizm i empatię – premiera Mizantropa Molière’a odbyła się 10 grudnia na scenie Studio. 

  • Szlachetność i profity. Rozmowa z Janem Englertem

    „Rozkrok między szlachetnością a interesownością, pychą a skromnością – to jest najciekawsze” – mówi Jan Englert, reżyser Mizantropa

  • KSIĘGI JAKUBOWE – wybór recenzji

    Przedstawiamy fragmenty recenzji, które ukazały się po premierze Ksiąg Jakubowych Olgi Tokarczuk w reżyserii Michała Zadary.

  • My z nich | rozmowa z Michałem Zadarą

    „My, współcześni Polacy, jesteśmy spadkobiercami bardzo różnych tradycji, narodowości, praktyk” – mówi Michał Zadara, reżyser Ksiąg Jakubowych.

  • Dziedzictwo | premiera KSIĄG JAKUBOWYCH

    Nasi przodkowie, tożsamość i przyszłość – Księgi Jakubowe Olgi Tokarczuk w inscenizacji Michała Zadary.

  • DEKALOG – recenzje po premierze

    Przedstawiamy wybór recenzji po premierze Dekalogu Kieślowskiego / Piesiewicza w reżyserii Wojciecha Farugi.  

  • Rozmowa z Wojciechem Farugą o DEKALOGU

    „Wydaje mi się, że rozważania: co jest dobre, co złe, co trzeba, a czego nie wolno, są teraz, kiedy ten świat po raz kolejny nam się wymknął, wyjątkowo ważne” – mówi reżyser Dekalogu.

  • Po pierwsze człowiek | premiera DEKALOGU

    Wojciech Faruga sięgnął po ikoniczne dzieło polskiego filmu, przemyślane na nowo po ponad trzech dekadach. 

  • Warszawska Nagroda Edukacji Kulturalnej

    Z radością informujemy, że zrealizowany przez nas program dla szkół KLASA TN zdobył III nagrodę 13. edycji Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej.

  • Solidarni z Ukrainą | Солідарні з Україною

    Zespół Teatru Narodowego solidaryzuje się z Ukraińcami, walczącymi o niepodległość swojej ojczyzny. 

  • TEATR MÓJ WIDZĘ... – rozmowy z aktorkami i aktorami

    Kinga Ilgner rozmawia z: Anną Seniuk, Małgorzatą Kożuchowską, Gabrielą Muskałą, Janem Englertem, Jerzym Radziwiłowiczem, Marcinem Hycnarem. Partnerem cyklu jest Teatr Narodowy.

  • DEJMEK Raszewskiej z nagrodą PTBT!

    Wydana przez Teatr Narodowy książka Dejmek Magdaleny Raszewskiej otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych. 

  • Cykl AKTORZY/SENIORZY

    Teatr Narodowy jest partnerem internetowego projektu Leny Frankiewicz, filmowego cyklu, na który składają się rozmowy o teatrze z seniorkami i seniorami zawodu aktorskiego.

  • Cykl POECI POLSCY online #kulturabezbarier

    Polska poezja w interpretacji Aktorów Teatru Narodowego – artystyczno-edukacyjny cykl POECI POLSCY #kulturabezbarier.

  • WYKŁADY OTWARTE online (materiały audio)

    Wykłady Teatru Narodowego online dotyczące badań nad twórczością wielkich osobowości polskiej kultury.

  • Przedstawienia Teatru Narodowego online

    Spektakle Teatru Narodowego zrealizowane w Teatrze Telewizji – wybór ze zbiorów Ninateka.pl oraz Vod.TVP. 

  • Teatr Narodowy w Google Cultural Institute

    Wystawę o burzliwych dziejach Narodowej Sceny można oglądać w sieci! Zapraszamy do odwiedzenia Google Cultural Institute.

Korzystając z serwisu internetowego Teatru Narodowego akceptujesz zasady Polityki prywatności oraz wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Plik cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej na temat cookie, kliknij tutaj