Aktualności

Na wyspach pamięci. Rozmowa ze Sławomirem Narlochem

Próby ALICJI KRAINY CZARÓW: Sławomir Narloch (reżyseria). Fot. Marta Ankiersztejn
Próby Alicji Krainy Czarów: Sławomir Narloch. Fot. Marta Ankiersztejn 

„Bohaterowie, razem z widzami, będą odkrywać sensy… i bezsensy, niespodzianki, tajemnice. Tu i teraz – dziś jest czas na Alicji Krainę Czarów, opowieść o pamięci i fascynującej rzeczywistości pełnej zagadek i paradoksów – podkreśla Sławomir Narloch. –  Gdyby paru osobom na tym świecie czytano w dzieciństwie więcej bajek, to świat naprawdę byłby lepszy”.

Reżyser pracuje nad muzycznym przedstawieniem na podstawie powieści Lewisa Carrolla. Premiera Alicji Krainy Czarów na dużej scenie Teatru już 4 marca!

Kiedy pierwszy raz pomyślałeś o wystawieniu Alicji… w teatrze, to…

Alicja w Krainie Czarów i jej kontynuacja, czyli O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra to książki w zasadzie „niewystawialne”. Sam ten fakt mnie zaintrygował. Jednocześnie uważam, że w teatrze warto podejmować próbę realizacji wówczas, gdy przy pierwszym zderzeniu z tekstem nie jest się niczego pewnym. Wtedy jest się ciekawym tego świata.

Próby zaczęły się w listopadzie, więc od długiego czasu jesteś już w Krainie Czarów. Co ekscytującego, a może frapującego, intrygującego tam odnajdujesz?

To świat fascynujący, pełen zagadek, paradoksów, tajemnic, które mocno działają na wyobraźnię. Żeby dostać się do środka tej rzeczywistości, trzeba znaleźć jakiś klucz. Czytając Carrolla, zauważyłem, że wystarczy do tych tekstów „przyłożyć” jakiś temat, aby ujawniły się z nich – jak wyspy – fragmenty, które do tego konkretnego tematu pasują. Chyba na tym polega wyjątkowość tych opowieści: są niezwykle pojemne i mogą być otwierane różnymi kluczami. Bardzo ważny jest tutaj temat dzieciństwa, bycia dzieckiem – wyrósł z tego pomysł na opowieść o pamięci. Opowiadamy więc historię dorosłego Syna [w tej roli Cezary Kosiński], który mówi, że kiedy był  chłopcem, jego mama Alicja [w tej roli Ewa Konstancja Bułhak] czytała mu książkę pt. Alicja w Krainie Czarów. Teraz, po kilkudziesięciu latach, Syn wraca wspomnieniami do swojego dzieciństwa. Razem z nim wyruszamy w tę podróż po przeszłości, wchodzimy do jego osobistego, bardzo intymnego świata.

Próby ALICJI KRAINY CZARÓW: Cezary Kosiński, Paweł Paprocki, Mikołaj Śliwa, Sławomir Narloch (reżyseria). Fot. Marta Ankiersztejn
Próby Alicji Krainy CzarówCezary Kosiński, Paweł Paprocki, Mikołaj Śliwa, Sławomir Narloch. Fot. Marta Ankiersztejn

Książki Carrolla o Alicji są w pewnym sensie też traktatem o słowie – Alicja mówi o niektórych słowach, że są prześliczne, z innych nie jest zadowolona, Humpty Dumpty potrafi zmusić słowa do określonych znaczeń… A Ty przygotowujesz przedstawienie muzyczne, w którym jest wiele piosenek, napisałeś do nich teksty. Czy trudno było w tym przypadku znaleźć odpowiednie słowa?

Bardzo szybko zacząłem myśleć o tym spektaklu jako o widowisku muzycznym. A dobrze mi w świecie, w którym jest muzyka. I kiedy podjąłem decyzję, że chcę opowiedzieć o pamięci i jednocześnie uciec od skojarzeń, które Alicji… narzuciła choćby popkultura, piosenki stały się sposobem na uniwersalizację znaczeń. Historie, które opowiadamy, przeglądają w piosenkach. Czasami piosenki są uzupełnieniem, a czasami kontrapunktem. Poza tym coraz mniej pisze się piosenek, które mają tekst… [śmiech]. To faktycznie nie była łatwa praca, trzeba było opowiedzieć, w skondensowanej formie, jaką jest piosenka, o ważnych sprawach. Autorem muzyki jest Kuba Gawlik. Współpracujemy już nie pierwszy raz; miałem więc pewność, że Kuba, wykorzystując także swoje doświadczenie aktorskie, będzie wiedział, jak przełożyć teksty piosenek na język muzyki, melodię.
A pracując nad słowem w czasie prób, odkrywamy, że czasami nie warto kombinować, wystarczy zaufać samemu niezwykłemu językowi Carrolla, a korzystamy ze świetnego przekładu Macieja Słomczyńskiego. Nasi bohaterowie, razem z widzami, będą odkrywać  sensy… i bezsensy, niespodzianki, tajemnice. Ten język jest naszpikowany takimi „orzechami słów”, które razem będziemy starali się rozłupać.

A nad dźwiękiem i obrazem pracujecie z realizacyjnym rozmachem…

Pracujemy nad widowiskiem muzycznym. I te dwa słowa bierzemy bardzo na serio – w przedstawieniu Alicji Kraina Czarów wystąpi ponad trzydziestu artystów: aktorzy Teatru Narodowego, aktorzy gościnni, muzycy formujący na potrzeby tego spektaklu Orkiestrę Szalonych Kapeluszników. Mamy szansę stworzyć pochłaniające teatralne obrazy, zachwycić. Wierzę, że teatr jest w stanie wygrać z Netflixem. 

Także dlatego, że jest spotkaniem?

Tak, spotkaniem z aktorem i muzyką wykonywaną na żywo. Szukamy prawdziwych dźwięków i głosów, nie korzystamy z playbacku, czy komputerowo wyczyszczonych, idealnych wokali.  Chcemy, aby powstał spektakl żywy, pulsujący, energetyczny, rozbuchany pod względem scenograficznym – scenografię i kostiumy przygotowuje Martyna Kander. W tym świecie jest miejsce na kolor, dowcip, gagi, sceny taneczne, ale i na nastrój refleksyjny, nostalgiczny. Pracujemy nad scenami zbiorowymi, w których zabrzmi śpiew chóralny, ale również nad scenami bardzo kameralnymi, intymnymi. W konstrukcji i rytmie przedstawienia będzie  można odnaleźć to, co tak dobrze znamy z książki Carrolla – Alicja rosła i malała, rosła i malała.

Próby ALICJI KRAINY CZARÓW: Paulina Wróblewska, Ewa Konstancja Bułhak, Anna Lobedan, Bartłomiej Bobrowski, Kamil Mrożek, Magdalena Czuba, Piotr Piksa, Michał Pietruczuk, Ewa Bukała. Fot. Marta Ankiersztejn
Próby Alicji Krainy CzarówPaulina Wróblewska, Ewa Konstancja Bułhak, Anna Lobedan, Bartłomiej Bobrowski, Kamil Mrożek, Magdalena Czuba, Piotr Piksa, Michał Pietruczuk, Ewa Bukała. Fot. Marta Ankiersztejn 

Alicja i świat podlegają metamorfozom, czas może biec inaczej, słowa wyprawiają hece. Rzeczywistość, którą stworzył Carroll, jest płynna. Czy jest jakiś porządek tego świata, a może jest on nieuchwytny? Jak go pokazać na scenie?

Użyłaś słowa „płynne” i ono jest, jak ja to mówię, słowem „alicjańskim”. Carroll bawi się konwencją snu. Sny są alogiczne, absurdalne, są zlepkami elementów rzeczywistości, które, połączone ze sobą, tworzą nowe, zaskakujące  sensy. Dla mnie sen i pamięć to bardzo podobne żywioły. Wspomnienia są fragmentaryczne, niektóre obrazy nam się zacierają, czegoś w nich brakuje, po jakimś czasie, kiedy wracamy pamięcią do wydarzenia, myślimy: „chyba było jednak inaczej…”. To jest bardzo bliskie poetyce Carrolla. Ale teatr to scena konkretu, nie można pływać w oceanie niewiadomych. My ten konkret odnajdujemy powołując do życia, czyli inscenizując, wspomnienia.

A potraficie pamiętać do przodu, jak mają w zwyczaju niektórzy w krainie po drugiej stronie lustra? Co wynika z opowieści o pamięci?

Tak, to są te paradoksy Carrolla. Pamięć jest czymś niezwykłym. Potrafimy zachować w niej to, co już  nigdy nie wróci. To co umarłe, a w nas – ciągle żywe. Możemy zamknąć oczy i zobaczyć bardzo konkretny obraz, niemal oddychać emocjami, które w tej przywołanej  chwili  nam towarzyszyły. Widzimy „scenografię” tego wspomnienia, czujemy jego natężenie i temperaturę. Często chcielibyśmy zatrzymać jakąś piękną  chwilę, nasycić się nią, nacieszyć, przytrzymać przy sobie jak najdłużej. Ale nie, to przecież niemożliwe, zawsze trzeba dalej i dalej…, nie dogonimy tego. W teatrze także obecne jest to napięcie – czas płynie, inscenizowana jest kolejna scena, i kolejna, bo przedstawienie musi się toczyć, a obrazy zostają tylko w pamięci widza. Pamięć ma ogromną siłę, pozwala nam przetrwać.

Pojawiają się pytania, co napędza świat Carrolla i jaki udział mają w tym postaci z Krainy Czarów? Bohaterowie, których spotyka Alicja, często chcą nią rozporządzać, przeciwko czemu ona się zresztą buntuje, jest i Królowa z jej rozkazami: „Ściąć jej głowę!”… Rzeczywistość nie jest sielankowa, toczy się walka…

W naszej inscenizacji „uruchamiaczem” świata jest czas. To jest ten żywioł sprawczości. Podlegają mu: Alicja, Syn, postaci z Krainy Czarów, ale także widzowie, którzy oglądają przedstawienie. Wszyscy podlegamy tej jednej – naczelnej, niezmiennej, bezlitosnej, a jednocześnie inspirującej i frapującej – sile czasu. Pytasz o walkę. Tak, jest walka, dramatyczna. Główny bohater chce powrócić do świata dzieciństwa, żeby jeszcze raz poczuć smak zupy, którą gotowała mama Alicja, znaleźć sposób, żeby raz na zawsze nasycić się nią. Ale Pana Boga za nogi nie złapiemy…  I chyba na tym, paradoksalnie, polega sens naszego trwania, na tym, że jesteśmy skazani na gonitwę. Obracamy się na tarczy zegara, trzymamy się kurczowo wskazówek, próbując stawić opór, zatrzymać czas – choć na chwilę. I właśnie w tym dopatruję się piękna naszego życia, chłodnego piękna – tak bym to nazwał.

Próby Alicji Krainy Czarów: Sławomir Narloch, Michał Pietruczuk. Fot. Marta Ankiersztejn 


A wrażliwość, odczuwanie?

Kiedy jesteśmy mali, to cały świat dookoła nas wydaje się za duży, czasami powykrzywiany jak w lustrze –  te pochylające się nad małym człowieczkiem potężne twarze… Jezioro, nad którym byłem jako dziecko, zdawało się być wielkim oceanem. Kiedy przyjeżdżam tam po latach, okazuje się kałużą. Pamięcią władają hiperbola, dziwność, szaleństwo, te same elementy, które rządzą  Krainą Czarów. Zresztą myślę, że na nasze przedstawienie przychodzić będą tylko dzieci – choć niektóre dorosłe. Dzieci trzeba traktować poważnie. 

Podobno Kazimierz Dejmek, kiedy go zapytano, jak, w porównaniu do spektakli dla dorosłych, robi się przedstawienia dla dzieci, odpowiedział: „tak samo, tylko że lepiej”.

Mistrz miał rację. Poza tym – trzeba być dzieckiem. To zdanie, wydawałoby się, banalne, w naszej pracy traktujemy nadzwyczaj poważnie. Bo ono potrafi być Zbawienne – to słowo trzeba zapisać wielką literą. Szczególnie dzisiaj. Kiedy pisałem adaptację, wybuchła wojna w Ukrainie. Początkowo zastanawiałem się: „czym ja się teraz zajmuję?!”. Dopiero po paru dniach zrozumiałem, że właśnie teraz jest czas na Alicji Krainę Czarów. Gdyby paru osobom na tym świecie czytano  w dzieciństwie więcej bajek, to świat naprawdę byłby lepszy. Jestem o tym głęboko przekonany.

Rozmawiała: Monika Mokrzycka-Pokora (materiał własny Teatru; w przypadku publikacji fragmentów prosimy o podanie źródła) 


Strona przedstawienia Alicji Kraina Czarów
 →
 

premiera: 4 marca 2023, godz. 19:00, Sala Bogusławskiego

  • DEKALOG – odwołane spektakle

    Z przykrością informujemy, że z powodu choroby aktorki przedstawienia Dekalogu w dniach 4, 5 i 6 października zostały odwołane. Teatr zwraca pieniądze za bilety. 

  • Repertuar jesienny

    W październiku zapraszamy na premierę Fausta Goethego. Ponadto wśród wielu tytułów – Król Lear Shakespeare’a, Komediant Bernharda i Feblik Maciejewskiej.

  • 12. Festiwal Kultury bez Barier

    16 października zapraszamy na lekcję teatralną Za kulisami z tłumaczeniem na PJM. Zapisy (od 3 października) prowadzi Organizator Festiwalu.

  • TWÓRCY OBRAZÓW – pożegnanie z tytułem

    Twórcy obrazów z Anną Seniuk w roli głównej. Spektakl gramy 16 i 17 października, a 22 i 23 października zapraszamy na przedstawienia pożegnalne. 

  • Repertuar grudniowy

    Premiera Innych rozkoszy Pilcha w reżyserii Jacka Głomba. Wśród wielu grudniowych propozycji – Kordian Słowackiego i Faust Goethego. 

  • TEATR DLA SENIORÓW I STUDENTÓW

    Bilety w cenie od 30 do 50 zł – wiele propozycji w repertuarach od października do grudnia. Serdecznie zapraszamy!

  • FAUST – wideo zapowiedź spektaklu

    Zaglądamy do archiwum pamięci – wideo zapowiedź Fausta Goethego w reżyserii Wojciecha Farugi. 

     

  • W próbach – FAUST

    Trwają próby Fausta Goethego w reżyserii Wojciecha Farugi. Premiera przedstawienia – 26 października w Sali Bogusławskiego. 




  • W próbach – INNE ROZKOSZE

    Rozpoczęły się próby Innych rozkoszy Pilcha, przedstawienie reżyseruje Jacek Głomb. Premiera odbędzie się 7 grudnia na Scenie przy Wierzbowej. 

  • Vouchery do Teatru Narodowego

    Długoterminowe vouchery do Teatru Narodowego to doskonały podarunek. Są dostępne online oraz w kasach Teatru. 

  • PCHŁA SZACHRAJKA – 250 spektakl!

    Pchła Szachrajka będzie łobuzować na scenie po raz 250! 1 grudnia 2024 zagramy jubileuszowy spektakl na podstawie utworu Jana Brzechwy w reżyserii Anny Seniuk.

  • WIECZÓR TRZECH KRÓLI – pożegnanie z tytułem

    Intrygi, gry pozorów, wiele odmian miłości. 14 i 15 grudnia zapraszamy na ostatnie przedstawienia Wieczoru Trzech Króli Shakespeare’a w reżyserii Piotra Cieplaka. 

  • Piotr Cieplak z Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida

    Piotr Cieplak za reżyserię Czekając na Godota został uhonorowany Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida. Serdecznie gratulujemy!

  • Teatr Narodowy w ankiecie miesięcznika TEATR

    W podsumowaniu miesięcznika „Teatr” Najlepszy, najlepsza, najlepsi w sezonie 2023/2024 zostały wymienione spektakle oraz twórczynie i twórcy Teatru Narodowego.

  • Mariusz Benoit z Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza!

    Mariusz Benoit został uhonorwany Nagrodą im. Aleksandra Zelwerowicza za rolę Estragona w Czekając na Godota w reżyserii Piotra Cieplaka. Serdecznie gratulujemy!

  • FEBLIK – recenzje po premierze

    Przedstawiamy opinie recenzentów i teatralnych blogerów o spektaklu Feblik Małgorzaty Maciejewskiej w reżyserii Leny Frankiewicz.

  • Czas ekstremalny | premiera FEBLIKA

    Rzeczywistość realna i magiczna zarazem, dojrzewanie w dusznej wspólnocie, pojemny świat metafory. Feblik – premiera odbyła się 14 czerwca.

  • Widzieć jaśniej. Rozmowa z Leną Frankiewicz

    Reżyserka pracuje nad Feblikiem. „Młodość jest zawsze «bardziej», widzi jaśniej – podkreśla. – Główna bohaterka, dojrzewająca Mania potrafi bezpardonowo obnażyć obłudę świata”.

  • 85. rocznica urodzin Jerzego Grzegorzewskiego

    29 czerwca przypada 85. rocznica urodzin Jerzego Grzegorzewskiego (1939–2005) – wizjonera teatru, reżysera, dyrektora Teatru Narodowego w latach 1997–2003.

  • Adam Hanuszkiewicz – 100. rocznica urodzin

    16 czerwca mija setna rocznica urodzin Adama Hanuszkiewicza (1924–2011) – aktora, reżysera, dyrektora Teatru Narodowego, twórcy legendarnej inscenizacji Balladyny.

  • „KLASA TN. Pierwszy dzwonek” – finał 3. edycji projektu!

    Odbyły się już pokazy wieńczące 3. edycję projektu „KLASA TN. Pierwszy dzwonek” z udziałem uczennic i uczniów Szkoły Podstawowej nr 75 im. Marii Konopnickiej w Warszawie.

    .

  • „KLASA TN. Drugi dzwonek” – finał 3. edycji projektu!

    Za nami finał 3. edycji projektu „KLASA TN. Drugi dzwonek” z udziałem uczennic i uczniów LXIV LO im. Stanisława Ignacego Witkiewicza „Witkacego”.

  • Setna rocznica urodzin Kazimierza Dejmka

    Reżyser, dyrektor Teatru Narodowego, twórca historycznej inscenizacji Dziadów, wybitna osobistość świata teatru – 17 maja 2024 mija setna rocznica urodzin Kazimierza Dejmka. 

  • Maryla Zielińska laureatką Nagrody PTBT!

    Maryla Zielińska laureatką Nagrody Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych za To. Biografię Jerzego Grzegorzewskiego, książkę wydaną przez Teatr Narodowy. Serdecznie gratulujemy! 

  • Trzytomowa publikacja o Jerzym Grzegorzewskim

    Trzytomowa publikacja o Jerzym Grzegorzewskim dostępna w naszej księgani internetowej. Przedstawiamy dźwiekowy zapis spotkania poświęconego wydawnictwu.

  • Jerzy Radziwiłowicz z Nagrodą im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego

    Jerzy Radziwiłowicz został uhonorowany Nagrodą im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego za kreacje aktorskie na deskach Teatru Narodowego. Serdecznie gratulujemy!

  • Skaliste wybrzeża | premiera GRY SNÓW

    Moralitetowa wędrówka przez życie, rozpoznanie dzisiejszego losu – premiera Gry snów Strindberga w reżyserii Sławomira Narlocha odbyła się 13 kwietnia.

  • PODRÓŻ | rozmowa ze Sławomirem Narlochem

    „Podążając za everymanem, chcemy odnaleźć sensy tej nieprzewidywalnej moralitetowej wędrówki” – mówi Sławomir Narloch, reżyser Gry snów. 

  • KRÓL LEAR – wybór recenzji po premierze

    Recenzenci i teatralni blogerzy dzielą się opiniami po premierze Króla Leara Shakespeare’a w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego.

  • Ewa Wiśniewska – 60 lat na scenie!

    Ewa Wiśniewska obchodzi jubileusz 60-lecia pracy artystycznej. Wybitna aktorka została uhonorowana Złotym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. Gratulujemy!

  • DUSZYCZKA – wspomnienie

    30 stycznia 2024 minęło 20 lat od premiery Duszyczki Różewicza w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego. Zapraszamy do obejrzenia filmowego zapisu wspomnień!

  • SZTUKA ROZMOWY. Podcast Teatru Narodowego

    Jak buduje się artystyczne relacje? Rozmowy z aktorkami i aktorami Teatru Narodowego. Zapraszamy do słuchania!

  • Recenzje po premierze CZEKAJĄC NA GODOTA

    Recenzenci i teatralni blogerzy dzielą się opiniami o spektaklu Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka.

  • Heroizm trwania | premiera CZEKAJĄC NA GODOTA

    Trwanie – uparte i heroiczne. Premiera Czekając na Godota Samuela Becketta w reżyserii Piotra Cieplaka odbyła się 9 grudnia na Scenie Studio. 

  • Rozmowa z Piotrem Cieplakiem

    „Wszystko, co człowiek może zrobić – złorzecząc, przeklinając, wściekając się, to jednak… czekać” – mówi Piotr Cieplak o pracy nad Czekając na Godota Becketta. 

  • PCHŁA SZACHRAJKA – 10 lat od premiery!

    6 grudnia 2023 mija 10 lat od premiery Pchły Szachrajki Jana Brzechwy w reżyserii Anny Seniuk! Zapraszamy do obejrzenia materiału o tym wyjątkowym, łobuzerskim spektaklu.


  • FREDRO. ROK JUBILEUSZOWY – recenzje

    „Niezwykły spektakl, pozornie utrzymany w konwencji próby, stał się zatrzymanym w czasie sądem nad dziełem wybitnego komediopisarza” – recenzje po premierze Fredry w reż. Jana Englerta. 

  • Stawiany na pomnikach i przed sądem

    Fredro. Rok Jubileuszowy w reżyserii Jana Englerta – premiera odbyła się 1 grudnia. W roku 2023 świętowaliśmy 230 rocznicę urodzin komediopisarza.

  • OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO – recenzje

    „Znakomity spektakl”, „cały zespół aktorski gra koncertowo” – przedstawiamy recenzje i opinie krytyków oraz teatralnych blogerów o Opowieściach Lasku Wiedeńskiego.

  • OPOWIEŚCI LASKU WIEDEŃSKIEGO | premiera

    Cywilizacja na krawędzi, w kryzysie wartości – świat, który nie chce pomyśleć. Dramat von Horvátha w reżyserii Małgorzaty Bogajewskiej. 

  • WYKŁADY OTWARTE Teatru Narodowego online (audio)

    Wykłady Teatru Narodowego online dotyczące badań nad twórczością wielkich osobowości polskiej kultury.

  • Spektakle Teatru Narodowego online

    Telewizyjne wersje spektakli dostępne online: Kosmos i Miłość na Krymie w reż. Jerzego Jarockiego, Śluby panieńskie i Udręka życia w reż. Jana Englerta, Daily Soup w reż. Małgorzaty Bogajewskiej.

  • TEATR MÓJ WIDZĘ... – rozmowy z aktorkami i aktorami

    Kinga Ilgner rozmawia z: Anną Seniuk, Małgorzatą Kożuchowską, Gabrielą Muskałą, Janem Englertem, Jerzym Radziwiłowiczem, Marcinem Hycnarem. Partnerem cyklu jest Teatr Narodowy.

  • Teatr Narodowy w Google Cultural Institute

    Wystawę o burzliwych dziejach Narodowej Sceny można oglądać w sieci! Zapraszamy do odwiedzenia Google Cultural Institute.

  • Cykl POECI POLSCY online #kulturabezbarier

    Polska poezja w interpretacji Aktorów Teatru Narodowego – artystyczno-edukacyjny cykl POECI POLSCY #kulturabezbarier.

Korzystając z serwisu internetowego Teatru Narodowego, akceptujesz zasady Polityki prywatności oraz wyrażasz zgodę na używanie plików cookies. Plik cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej na temat cookies, kliknij tutaj.

Poniżej możesz dostosować ustawienia dotyczące plików cookies:

  Zezwól na przechowywanie danych reklamowych.

  Zezwól na przechowywanie danych użytkownika.

  Zezwól na personalizację reklam.

  Zezwól na przechowywanie danych analitycznych.