Aktualności

Na wyspach pamięci. Rozmowa ze Sławomirem Narlochem

Próby ALICJI KRAINY CZARÓW: Sławomir Narloch (reżyseria). Fot. Marta Ankiersztejn
Próby Alicji Krainy Czarów: Sławomir Narloch. Fot. Marta Ankiersztejn 

„Bohaterowie, razem z widzami, będą odkrywać sensy… i bezsensy, niespodzianki, tajemnice. Tu i teraz – dziś jest czas na Alicji Krainę Czarów, opowieść o pamięci i fascynującej rzeczywistości pełnej zagadek i paradoksów – podkreśla Sławomir Narloch. –  Gdyby paru osobom na tym świecie czytano w dzieciństwie więcej bajek, to świat naprawdę byłby lepszy”.

Reżyser pracuje nad muzycznym przedstawieniem na podstawie powieści Lewisa Carrolla. Premiera Alicji Krainy Czarów na dużej scenie Teatru już 4 marca!

 

Kiedy pierwszy raz pomyślałeś o wystawieniu Alicji… w teatrze, to…

Alicja w Krainie Czarów i jej kontynuacja, czyli O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra to książki w zasadzie „niewystawialne”. Sam ten fakt mnie zaintrygował. Jednocześnie uważam, że w teatrze warto podejmować próbę realizacji wówczas, gdy przy pierwszym zderzeniu z tekstem nie jest się niczego pewnym. Wtedy jest się ciekawym tego świata.

Próby zaczęły się w listopadzie, więc od długiego czasu jesteś już w Krainie Czarów. Co ekscytującego, a może frapującego, intrygującego tam odnajdujesz?

To świat fascynujący, pełen zagadek, paradoksów, tajemnic, które mocno działają na wyobraźnię. Żeby dostać się do środka tej rzeczywistości, trzeba znaleźć jakiś klucz. Czytając Carrolla, zauważyłem, że wystarczy do tych tekstów „przyłożyć” jakiś temat, aby ujawniły się z nich – jak wyspy – fragmenty, które do tego konkretnego tematu pasują. Chyba na tym polega wyjątkowość tych opowieści: są niezwykle pojemne i mogą być otwierane różnymi kluczami. Bardzo ważny jest tutaj temat dzieciństwa, bycia dzieckiem – wyrósł z tego pomysł na opowieść o pamięci. Opowiadamy więc historię dorosłego Syna [w tej roli Cezary Kosiński], który mówi, że kiedy był  chłopcem, jego mama Alicja [w tej roli Ewa Konstancja Bułhak] czytała mu książkę pt. Alicja w Krainie Czarów. Teraz, po kilkudziesięciu latach, Syn wraca wspomnieniami do swojego dzieciństwa. Razem z nim wyruszamy w tę podróż po przeszłości, wchodzimy do jego osobistego, bardzo intymnego świata.

Próby ALICJI KRAINY CZARÓW: Cezary Kosiński, Paweł Paprocki, Mikołaj Śliwa, Sławomir Narloch (reżyseria). Fot. Marta Ankiersztejn
Próby Alicji Krainy CzarówCezary Kosiński, Paweł Paprocki, Mikołaj Śliwa, Sławomir Narloch. Fot. Marta Ankiersztejn

Książki Carrolla o Alicji są w pewnym sensie też traktatem o słowie – Alicja mówi o niektórych słowach, że są prześliczne, z innych nie jest zadowolona, Humpty Dumpty potrafi zmusić słowa do określonych znaczeń… A Ty przygotowujesz przedstawienie muzyczne, w którym jest wiele piosenek, napisałeś do nich teksty. Czy trudno było w tym przypadku znaleźć odpowiednie słowa?

Bardzo szybko zacząłem myśleć o tym spektaklu jako o widowisku muzycznym. A dobrze mi w świecie, w którym jest muzyka. I kiedy podjąłem decyzję, że chcę opowiedzieć o pamięci i jednocześnie uciec od skojarzeń, które Alicji… narzuciła choćby popkultura, piosenki stały się sposobem na uniwersalizację znaczeń. Historie, które opowiadamy, przeglądają w piosenkach. Czasami piosenki są uzupełnieniem, a czasami kontrapunktem. Poza tym coraz mniej pisze się piosenek, które mają tekst… [śmiech]. To faktycznie nie była łatwa praca, trzeba było opowiedzieć, w skondensowanej formie, jaką jest piosenka, o ważnych sprawach. Autorem muzyki jest Kuba Gawlik. Współpracujemy już nie pierwszy raz; miałem więc pewność, że Kuba, wykorzystując także swoje doświadczenie aktorskie, będzie wiedział, jak przełożyć teksty piosenek na język muzyki, melodię.
A pracując nad słowem w czasie prób, odkrywamy, że czasami nie warto kombinować, wystarczy zaufać samemu niezwykłemu językowi Carrolla, a korzystamy ze świetnego przekładu Macieja Słomczyńskiego. Nasi bohaterowie, razem z widzami, będą odkrywać  sensy… i bezsensy, niespodzianki, tajemnice. Ten język jest naszpikowany takimi „orzechami słów”, które razem będziemy starali się rozłupać.

A nad dźwiękiem i obrazem pracujecie z realizacyjnym rozmachem…

Pracujemy nad widowiskiem muzycznym. I te dwa słowa bierzemy bardzo na serio – w przedstawieniu Alicji Kraina Czarów wystąpi ponad trzydziestu artystów: aktorzy Teatru Narodowego, aktorzy gościnni, muzycy formujący na potrzeby tego spektaklu Orkiestrę Szalonych Kapeluszników. Mamy szansę stworzyć pochłaniające teatralne obrazy, zachwycić. Wierzę, że teatr jest w stanie wygrać z Netflixem. 

Także dlatego, że jest spotkaniem?

Tak, spotkaniem z aktorem i muzyką wykonywaną na żywo. Szukamy prawdziwych dźwięków i głosów, nie korzystamy z playbacku, czy komputerowo wyczyszczonych, idealnych wokali.  Chcemy, aby powstał spektakl żywy, pulsujący, energetyczny, rozbuchany pod względem scenograficznym – scenografię i kostiumy przygotowuje Martyna Kander. W tym świecie jest miejsce na kolor, dowcip, gagi, sceny taneczne, ale i na nastrój refleksyjny, nostalgiczny. Pracujemy nad scenami zbiorowymi, w których zabrzmi śpiew chóralny, ale również nad scenami bardzo kameralnymi, intymnymi. W konstrukcji i rytmie przedstawienia będzie  można odnaleźć to, co tak dobrze znamy z książki Carrolla – Alicja rosła i malała, rosła i malała.

Próby ALICJI KRAINY CZARÓW: Paulina Wróblewska, Ewa Konstancja Bułhak, Anna Lobedan, Bartłomiej Bobrowski, Kamil Mrożek, Magdalena Czuba, Piotr Piksa, Michał Pietruczuk, Ewa Bukała. Fot. Marta Ankiersztejn
Próby Alicji Krainy CzarówPaulina Wróblewska, Ewa Konstancja Bułhak, Anna Lobedan, Bartłomiej Bobrowski, Kamil Mrożek, Magdalena Czuba, Piotr Piksa, Michał Pietruczuk, Ewa Bukała. Fot. Marta Ankiersztejn 

Alicja i świat podlegają metamorfozom, czas może biec inaczej, słowa wyprawiają hece. Rzeczywistość, którą stworzył Carroll, jest płynna. Czy jest jakiś porządek tego świata, a może jest on nieuchwytny? Jak go pokazać na scenie?

Użyłaś słowa „płynne” i ono jest, jak ja to mówię, słowem „alicjańskim”. Carroll bawi się konwencją snu. Sny są alogiczne, absurdalne, są zlepkami elementów rzeczywistości, które, połączone ze sobą, tworzą nowe, zaskakujące  sensy. Dla mnie sen i pamięć to bardzo podobne żywioły. Wspomnienia są fragmentaryczne, niektóre obrazy nam się zacierają, czegoś w nich brakuje, po jakimś czasie, kiedy wracamy pamięcią do wydarzenia, myślimy: „chyba było jednak inaczej…”. To jest bardzo bliskie poetyce Carrolla. Ale teatr to scena konkretu, nie można pływać w oceanie niewiadomych. My ten konkret odnajdujemy powołując do życia, czyli inscenizując, wspomnienia.

A potraficie pamiętać do przodu, jak mają w zwyczaju niektórzy w krainie po drugiej stronie lustra? Co wynika z opowieści o pamięci?

Tak, to są te paradoksy Carrolla. Pamięć jest czymś niezwykłym. Potrafimy zachować w niej to, co już  nigdy nie wróci. To co umarłe, a w nas – ciągle żywe. Możemy zamknąć oczy i zobaczyć bardzo konkretny obraz, niemal oddychać emocjami, które w tej przywołanej  chwili  nam towarzyszyły. Widzimy „scenografię” tego wspomnienia, czujemy jego natężenie i temperaturę. Często chcielibyśmy zatrzymać jakąś piękną  chwilę, nasycić się nią, nacieszyć, przytrzymać przy sobie jak najdłużej. Ale nie, to przecież niemożliwe, zawsze trzeba dalej i dalej…, nie dogonimy tego. W teatrze także obecne jest to napięcie – czas płynie, inscenizowana jest kolejna scena, i kolejna, bo przedstawienie musi się toczyć, a obrazy zostają tylko w pamięci widza. Pamięć ma ogromną siłę, pozwala nam przetrwać.

Pojawiają się pytania, co napędza świat Carrolla i jaki udział mają w tym postaci z Krainy Czarów? Bohaterowie, których spotyka Alicja, często chcą nią rozporządzać, przeciwko czemu ona się zresztą buntuje, jest i Królowa z jej rozkazami: „Ściąć jej głowę!”… Rzeczywistość nie jest sielankowa, toczy się walka…

W naszej inscenizacji „uruchamiaczem” świata jest czas. To jest ten żywioł sprawczości. Podlegają mu: Alicja, Syn, postaci z Krainy Czarów, ale także widzowie, którzy oglądają przedstawienie. Wszyscy podlegamy tej jednej – naczelnej, niezmiennej, bezlitosnej, a jednocześnie inspirującej i frapującej – sile czasu. Pytasz o walkę. Tak, jest walka, dramatyczna. Główny bohater chce powrócić do świata dzieciństwa, żeby jeszcze raz poczuć smak zupy, którą gotowała mama Alicja, znaleźć sposób, żeby raz na zawsze nasycić się nią. Ale Pana Boga za nogi nie złapiemy…  I chyba na tym, paradoksalnie, polega sens naszego trwania, na tym, że jesteśmy skazani na gonitwę. Obracamy się na tarczy zegara, trzymamy się kurczowo wskazówek, próbując stawić opór, zatrzymać czas – choć na chwilę. I właśnie w tym dopatruję się piękna naszego życia, chłodnego piękna – tak bym to nazwał.

Próby Alicji Krainy Czarów: Sławomir Narloch, Michał Pietruczuk. Fot. Marta Ankiersztejn 


A wrażliwość, odczuwanie?

Kiedy jesteśmy mali, to cały świat dookoła nas wydaje się za duży, czasami powykrzywiany jak w lustrze –  te pochylające się nad małym człowieczkiem potężne twarze… Jezioro, nad którym byłem jako dziecko, zdawało się być wielkim oceanem. Kiedy przyjeżdżam tam po latach, okazuje się kałużą. Pamięcią władają hiperbola, dziwność, szaleństwo, te same elementy, które rządzą  Krainą Czarów. Zresztą myślę, że na nasze przedstawienie przychodzić będą tylko dzieci – choć niektóre dorosłe. Dzieci trzeba traktować poważnie. 

Podobno Kazimierz Dejmek, kiedy go zapytano, jak, w porównaniu do spektakli dla dorosłych, robi się przedstawienia dla dzieci, odpowiedział: „tak samo, tylko że lepiej”.

Mistrz miał rację. Poza tym – trzeba być dzieckiem. To zdanie, wydawałoby się, banalne, w naszej pracy traktujemy nadzwyczaj poważnie. Bo ono potrafi być Zbawienne – to słowo trzeba zapisać wielką literą. Szczególnie dzisiaj. Kiedy pisałem adaptację, wybuchła wojna w Ukrainie. Początkowo zastanawiałem się: „czym ja się teraz zajmuję?!”. Dopiero po paru dniach zrozumiałem, że właśnie teraz jest czas na Alicji Krainę Czarów. Gdyby paru osobom na tym świecie czytano  w dzieciństwie więcej bajek, to świat naprawdę byłby lepszy. Jestem o tym głęboko przekonany.

Rozmawiała: Monika Mokrzycka-Pokora (materiał własny Teatru; w przypadku publikacji fragmentów prosimy o podanie źródła) 


Strona przedstawienia Alicji Kraina Czarów
 →
 

premiera: 4 marca 2023, godz. 19:00, Sala Bogusławskiego

 



  • Kasy i rezerwacja telefoniczna w dniu 8 czerwca

    Uprzejmie informujemy, że 8 czerwca, w dniu święta Bożego Ciała kasy oraz telefoniczna rezerwacja biletów są nieczynne.

  • Repertuar czerwiec – październik 2023

    Na trzech scenach Teatru wiele tytułów, w tym Maria Stuart Schillera, Dekalog Kieślowskiego i Piesiewicza oraz Śnieg Przybyszewskiego.

  • Oferty promocyjne

    Bilety dla seniorów i studentów w cenie od 30 do 50 zł w ramach programów TEATR DLA SENIORÓW. TEATR DLA STUDENTÓW / oferty od czerwca do końca października. 

  • „KLASA TN. Pierwszy dzwonek” – finał projektu

    1 czerwca odbyły się pokazy pracy warsztatowej Buty! Pokazy zwieńczyły 2. edycję projektu edukacyjnego „KLASA TN. Pierwszy dzwonek”. 

  • KILKA DZIEWCZYN – pożegnanie z tytułem

    20, 21 i 22 czerwca zagramy ostatnie przedstawienia Kilku dziewczyn Neila LaBute’a w reżyserii Bożeny Suchockiej. Zapraszamy na Scenę Studio!

  • ŚLUB – pożegnanie z tytułem

    13, 14 i 15 października zapraszamy na ostatnie przedstawienia Ślubu Witolda Gombrowicza w interpretacji litewskiego wizjonera teatru, Eimuntasa Nekrošiusa.

  • Program „Klasa w Warszawie. Warszawa z klasą”

    Zapraszamy uczniów warszawskich szkół na spektakle w Teatrze Narodowym w ramach programu „Klasa w Warszawie. Warszawa z klasą”. 

  • Vouchery do Teatru Narodowego

    Długoterminowe vouchery do Teatru Narodowego to doskonały podarunek. Są dostępne online oraz w kasach Teatru. 

  • KOMEDIANT – recenzje po premierze

    Przedstawiamy wybór recenzji i opinii po premierze Komedianta Thomasa Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika.

  • Gra przeciwieństw | premiera KOMEDIANTA

    Przewrotny dramat Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika. W roli tytułowej – Jerzy Radziwiłowicz, aktor, którego kreacje na teatralnej scenie możemy podziwiać od ponad pięćdziesięciu lat!

  • Tak to już zostanie. Rozmowa z Andrzejem Domalikiem

    „Teatr jest więzieniem, dość beznadziejnym, nie ma co liczyć na złagodzenie kary, tak to już zostanie” – mówi Andrzej Domalik. Pracuje nad Komediantem Bernharda.

  • KOMEDIANT | wideo zapowiedź

    Przed premierą – wideo zapowiedź! Premiera Komedianta Thomasa Bernharda w reżyserii Andrzeja Domalika już 13 maja. W roli tytułowej – Jerzy Radziwiłowicz. 

  • 80. urodziny Jana Englerta

    Jan Englert, dyrektor artystyczny Teatru Narodowego, 11 maja obchodzi 80 urodziny! Z okazji jubileuszu życzymy nieustającej wiary w teatr!

  • 100. przedstawienie KORDIANA

    Kordian – dramat o trudnych polskich wyborach, polskim niebie i polskim piekle. 26 kwietnia spektakl zagramy po raz setny! Z tej okazji przedstawiamy fotorelację zza kulis. 

  • Jan Frycz – 45-lecie pracy artystycznej

    Jan Frycz obchodzi jubileusz 45-lecia pracy artystycznej. Gratulujemy i życzymy wielu kolejnych aktorskich wyzwań i artystycznych spełnień!

  • Gustaw Holoubek | Wielka Improwizacja

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka przedstawiamy Wielką Improwizację w jego wykonaniu. Nagranie pochodzi z premiery Dziadów w reżyserii Kazimierza Dejmka.




  • Jan Englert wspomina Gustawa Holoubka

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka Jan Englert wspomina wybitnego aktora – „Gustaw Holoubek jest autorytetem, punktem odniesienia”.  

  • Gustaw Holoubek w Teatrze Narodowym

    W setną rocznicę urodzin Gustawa Holoubka przypomnamy ten rozdział jego bogatej biografii artystycznej, który wiązał się z pracą w Teatrze Narodowym. Ma on szczególne miejsce w historii tej sceny.

  • Żegnamy Macieja Prusa

    Z wielkim smutkiem żegnamy Macieja Prusa, jednego z najwybitniejszych twórców polskiego teatru. Artysta zmarł 9 kwietnia w wieku 85 lat.

  • 70. urodziny Sławomiry Łozińskiej!

    8 kwietnia Sławomira Łozińska obchodzi 70. urodziny! W tym roku przypada również 50. rocznica debiutu wybitnej aktorki w Teatrze Narodowym. Życzymy jubilatce radości, satysfakcji i kolejnych wspaniałych ról!

     

  • Aktorki i aktorzy TN z Medalami Gloria Artis

    Małgorzata Kożuchowska, Sławomira Łozińska, Jarosław Gajewski i Arkadiusz Janiczek zostali uhonorowani Medalami Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.

  • Międzynarodowy Dzień Teatru 2023

    Wspólne święto nas wszystkich – ludzi teatru i widzów! Z tej okazji dziękujemy wszystkim tym, dla których teatr jest ważnym miejscem spotkań. Bądźmy razem!

  • ALICJI KRAINA CZARÓW – recenzje

    „Wielka imaginacja. Wielka fantazja. Wielka wyobraźnia”, „piękny spektakl” – recenzje po premierze ALICJI KRAINY CZARÓW wg Carrolla w reżyserii Sławomira Narlocha. 

  • Na wyspach pamięci. Rozmowa ze Sławomirem Narlochem

    „To opowieść o pamięci i fascynującej rzeczywistości pełnej zagadek i paradoksów. Tu i teraz – dziś jest czas na Alicji Krainę Czarów” – mówi Sławomir Narloch, reżyser spektaklu. 

  • MUZYKA TO CZAS

    Przedstawiamy muzyczną zapowiedź Alicji Krainy Czarów! W roli Szalonego Kapelusznika – Paweł Paprocki. 

  • Wskazówki zegara | premiera ALICJI...

    Czy można pamiętać do przodu? Odwrócić czas? Zatrzymać wspomnienia? Alicji Kraina Czarów wg Lewisa Carrolla w reżyserii Sławomira Narlocha.

  • Piotr Cieplak z Nagrodą im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya

    Piotr Cieplak został wyróżniony Nagrodą im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya za wybitne osiągnięcia w sztuce reżyserskiej, ze szczególnym uwzględnieniem spektakli realizowanych w Teatrze Narodowym.

  • Jan Englert – jubileusz 45-lecia pracy reżyserskiej

    Jan Englert po raz pierwszy reżyserował w 1978 roku. Jego najnowszą pracą reżyserską jest zrealizowany w Teatrze Narodowym Mizantrop Molière’a. 

  • MIZANTROP – recenzje po premierze

    Po premierze Mizantropa Molière’a w reżyserii Jana Englerta – przedstawiamy wybór recenzji. 

  • Niejednoznaczność | Molière w Narodowym

    Pytania o nasz stosunek do świata i postawę wobec innych, o egoizm i empatię – premiera Mizantropa Molière’a odbyła się 10 grudnia na scenie Studio. 

  • Szlachetność i profity. Rozmowa z Janem Englertem

    „Rozkrok między szlachetnością a interesownością, pychą a skromnością – to jest najciekawsze” – mówi Jan Englert, reżyser Mizantropa

  • KSIĘGI JAKUBOWE – wybór recenzji

    Przedstawiamy fragmenty recenzji, które ukazały się po premierze Ksiąg Jakubowych Olgi Tokarczuk w reżyserii Michała Zadary.

  • My z nich | rozmowa z Michałem Zadarą

    „My, współcześni Polacy, jesteśmy spadkobiercami bardzo różnych tradycji, narodowości, praktyk” – mówi Michał Zadara, reżyser Ksiąg Jakubowych.

  • Dziedzictwo | premiera KSIĄG JAKUBOWYCH

    Nasi przodkowie, tożsamość i przyszłość – Księgi Jakubowe Olgi Tokarczuk w inscenizacji Michała Zadary.

  • DEKALOG – recenzje po premierze

    Przedstawiamy wybór recenzji po premierze Dekalogu Kieślowskiego / Piesiewicza w reżyserii Wojciecha Farugi.  

  • Rozmowa z Wojciechem Farugą o DEKALOGU

    „Wydaje mi się, że rozważania: co jest dobre, co złe, co trzeba, a czego nie wolno, są teraz, kiedy ten świat po raz kolejny nam się wymknął, wyjątkowo ważne” – mówi reżyser Dekalogu.

  • Po pierwsze człowiek | premiera DEKALOGU

    Wojciech Faruga sięgnął po ikoniczne dzieło polskiego filmu, przemyślane na nowo po ponad trzech dekadach. 

  • Warszawska Nagroda Edukacji Kulturalnej

    Z radością informujemy, że zrealizowany przez nas program dla szkół KLASA TN zdobył III nagrodę 13. edycji Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej.

  • Solidarni z Ukrainą | Солідарні з Україною

    Zespół Teatru Narodowego solidaryzuje się z Ukraińcami, walczącymi o niepodległość swojej ojczyzny. 

  • TEATR MÓJ WIDZĘ... – rozmowy z aktorkami i aktorami

    Kinga Ilgner rozmawia z: Anną Seniuk, Małgorzatą Kożuchowską, Gabrielą Muskałą, Janem Englertem, Jerzym Radziwiłowiczem, Marcinem Hycnarem. Partnerem cyklu jest Teatr Narodowy.

  • DEJMEK Raszewskiej z nagrodą PTBT!

    Wydana przez Teatr Narodowy książka Dejmek Magdaleny Raszewskiej otrzymała nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych. 

  • Cykl AKTORZY/SENIORZY

    Teatr Narodowy jest partnerem internetowego projektu Leny Frankiewicz, filmowego cyklu, na który składają się rozmowy o teatrze z seniorkami i seniorami zawodu aktorskiego.

  • Cykl POECI POLSCY online #kulturabezbarier

    Polska poezja w interpretacji Aktorów Teatru Narodowego – artystyczno-edukacyjny cykl POECI POLSCY #kulturabezbarier.

  • WYKŁADY OTWARTE online (materiały audio)

    Wykłady Teatru Narodowego online dotyczące badań nad twórczością wielkich osobowości polskiej kultury.

  • Przedstawienia Teatru Narodowego online

    Spektakle Teatru Narodowego zrealizowane w Teatrze Telewizji – wybór ze zbiorów Ninateka.pl oraz Vod.TVP. 

  • Teatr Narodowy w Google Cultural Institute

    Wystawę o burzliwych dziejach Narodowej Sceny można oglądać w sieci! Zapraszamy do odwiedzenia Google Cultural Institute.

Korzystając z serwisu internetowego Teatru Narodowego akceptujesz zasady Polityki prywatności oraz wyrażasz zgodę na używanie plików cookie. Plik cookie możesz zablokować za pomocą opcji dostępnych w przeglądarce internetowej. Aby dowiedzieć się więcej na temat cookie, kliknij tutaj